Giới thiệu
Bệnh tiểu đường thai kỳ là một vấn đề đáng lo ngại đối với phụ nữ mang bầu. Không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ mà còn có thể gây nguy hiểm đến sự phát triển của thai nhi. Việc điều chỉnh chế độ ăn và lối sống chính là phương pháp quan trọng nhất để điều trị bệnh này. Vậy phụ nữ mang thai bị tiểu đường cần ăn những thức ăn gì và không nên ăn gì? Hãy đọc bài viết dưới đây để tìm hiểu câu trả lời.
1. Tiểu đường thai kỳ là gì?
Tiểu đường thai kỳ là tình trạng rối loạn chuyển hóa đường trong cơ thể khi mang thai. Thường thì tình trạng này được phát hiện từ tháng thứ 4 của thai kỳ và tự giảm đi sau khi sinh khoảng 6 tuần. Để xác định có mắc tiểu đường thai kỳ hay không, ta cần thực hiện xét nghiệm máu để đo nồng độ đường trong máu. Một sản phụ được chẩn đoán mắc tiểu đường thai kỳ khi nồng độ đường trong máu đạt hai chỉ số sau:
- Đường huyết lúc đói ≥ 150mg/100ml
- Đường huyết 2 giờ sau khi uống 75g đường ≥ 140mg/100ml
2. Lời khuyên dinh dưỡng cho mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ
Mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ cần lưu ý chế độ ăn uống. Trong các bữa ăn, cần bao gồm các thành phần dinh dưỡng như sau:
- Carbohydrate: 33-40%
- Lipid: 35-40%
- Protein: 20%
Năng lượng cần được phân phối đều và nên chia nhỏ thành 3 bữa chính và 2-3 bữa phụ. Bữa chính không nên ăn quá no để tránh tăng đường máu. Mẹ cũng không nên bỏ bữa vì nhu cầu dinh dưỡng của thai phụ tăng lên để cung cấp cho thai nhi. Dưới đây là một số lời khuyên về chế độ ăn cho mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ:
2.1. Bữa ăn chính
Bữa ăn chính nên được chia thành 4 phần:
- 1/4 là chất đạm, có thể là thịt nạc, trứng, cá, phô mai, đậu, ngũ cốc nguyên hạt hoặc các loại hạt.
- 1/4 là tinh bột, có thể là cơm, ngũ cốc, rau có chứa tinh bột như khoai tây, ngô, đậu Hà Lan.
- 1/2 là thực phẩm không chứa tinh bột như rau xanh, cà chua, bí, cải bắp, súp lơ, vv…
2.1.1. Bữa sáng
Bữa sáng nên có thành phần là tinh bột và chất đạm, nhưng ít hơn so với bữa trưa và bữa tối. Ví dụ:
- 1 bát nhỏ phở bò, bún bò kèm giá đỗ hoặc 1 bát cháo yến mạch thịt băm hoặc 1 lát bánh mỳ kèm 1 quả trứng ốp lết hoặc một đĩa xà lách mỳ ống nhiều rau.
2.1.2. Bữa trưa và bữa tối
Bữa trưa và bữa tối cần đảm bảo các nhóm thực phẩm sau:
- Phần tinh bột khoảng 1 bát cơm (gạo lứt tốt hơn gạo trắng) hoặc 2 lát bánh mỳ.
- Phần chất đạm khoảng 1 lạng thịt nạc, cá, thịt gà (bỏ phần da) hoặc 1 quả trứng hoặc 200 gram đậu phụ.
- Phần rau xanh khoảng 350 gram lá rau xanh như rau muống, cải, củ thập cẩm, súp lơ.
Lưu ý: Nên ăn rau trước để giảm hấp thu đường, sau đó ăn tinh bột và chất đạm.
2.2. Bữa phụ
Bữa phụ nên ăn sau bữa chính khoảng 2 giờ. Mẹ bầu có thể ăn các loại hoa quả có hàm lượng đường thấp như dưa chuột, việt quất, ổi, bơ, bưởi, quả mâm xôi, dâu tây, táo, lê.
Ví dụ:
- Khoảng 2-3 múi bưởi, 1/2 quả táo, 1/2 quả ổi, 1/2 quả cam, quýt, 200ml sữa tươi không đường/ngày hoặc 1 cốc sữa chua không đường/ngày. (Sữa là một dạng carbohydrate lỏng, uống nhiều một lúc có thể làm tăng đường máu, vì vậy có thể chia nhỏ trong ngày).
3. Các lưu ý khác
Bên cạnh chế độ ăn uống, mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ cần thường xuyên kiểm tra cân nặng. Mẹ cần đảm bảo tăng cân đúng mức, không để giảm cân trong quá trình thực hiện chế độ ăn. Ngoài ra, mẹ nên uống bổ sung các loại vitamin, canxi, acid folic và sắt theo hướng dẫn của bác sĩ. Đồng thời, tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày để cải thiện tình trạng đề kháng insulin (trừ khi có chống chỉ định từ bác sĩ sản khoa).
Chúc mừng bạn có một thai kỳ khỏe mạnh và an toàn!
Chuyên gia chăm sóc sức khỏe Mẹ và bé – Đặng Thúy Hằng
